Je moet er niet aan denken, maar stel dat je je baan verliest. Nu, morgen of volgend jaar. Je bent inmiddels boven de vijftig, probeer dan maar eens opnieuw aan de bak te komen. Op deze leeftijd heb je echt een serieus probleem. Uit onderzoek van het Collega blijkt dat in 2017 bij ongeveer 40.000 tot 60.000 vacatures sprake is van leeftijdsdiscriminatie. Hier worden met name oudere werkzoekenden door getroffen. Want durf jij te solliciteren op een functie waar overduidelijk wordt gezocht naar een jonge kandidaat? Of ga je er vooraf al vanuit dat je toch kansloos bent.
Vaak kun je dit al uit de advertentie herleiden. Daarom zijn oudere werklozen veel vaker ook langdurig werklozen. De kans dat je nog een job vindt als je boven de vijftig bent is minimaal. Maar leeftijdsdiscriminatie is toevallig wel bij wet verboden…
Wat is leeftijdsdiscriminatie?
Leeftijdsdiscriminatie is discriminatie op basis van leeftijd op de arbeidsmarkt waarbij oudere personen met dezelfde productiviteit als jongere personen ongunstig worden behandeld zuiver op basis van hun oudere leeftijd. Verschillende vormen van leeftijdsdiscriminatie kunnen plaatsvinden. Ouderen kunnen een lagere kans hebben om aangeworven te worden, een lager loon ontvangen of minder kans maken op promotie, in vergelijking met jongeren.
Ruim 40.000 tot 60.000 vacatures met leeftijdsdiscriminatie schrikken oudere werkzoekende af
Wat zegt de wet over leeftijdsdiscriminatie?
In Nederland verbiedt de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid (WGBL) sinds 1 mei 2004 (sinds 1 januari 2008 bij militaire ambtenaren) het discrimineren op grond van leeftijd bij arbeid, beroep en beroepsonderwijs. Het College voor de Rechten van de Mens ziet toe op naleving van deze wet (voor 1 oktober 2012 vervulde de Commissie gelijke behandeling deze rol). De WGBL kent een aantal uitzonderingen, waarbij leeftijdsdiscriminatie wel toegestaan is.
Gezocht: een jonge hond
Gezocht: een starter. Een student. Een jonge hond. Of simpelweg: mensen tussen de 18 en 35. Leeftijdsdiscriminatie is een probleem dat een groot effect heeft op oudere werkzoekenden. Dat begint bij de vacatureteksten. Het College voor de Rechten van de Mens heeft onderzocht hoe vaak leeftijdsdiscriminatie voorkomt in vacatureteksten en wat het effect ervan is op een werkzoekende. In de 1,8 miljoen onderzochte vacatures is in tienduizenden gevallen leeftijd een criterium. En: vacatures die vragen om jonge medewerkers, schrikken oudere werkzoekenden af. In de beslissing om te solliciteren, weegt een leeftijdseis in een vacature zwaarder dan het salaris, de reistijd en het type contract bij elkaar, blijkt uit onderzoek van het College.
Zo oud als je je voelt?
Oudere werkzoekenden hebben het zwaarder dan jongere werkzoekenden. Ze zijn vaker langdurig werkloos en hebben een kleinere kans op het vinden van een baan. Leeftijdsdiscriminatie treft ‘oudere’ werkzoekenden, maar wanneer ben je ‘ouder’? Dat hangt af van de functie waarop je solliciteert. Soms is 40 al ‘oud’. Het aantal langdurig werklozen neemt vanaf 45 jaar toe (CBS). In 2017 was ruim 60% van de langdurig werklozen ouder dan 45.
Onderzoeksresultaten
De VU onderzocht in opdracht van het College bijna alle online vacatures uit 2017. Met behulp van een speciaal ontwikkeld algoritme werden 1,8 miljoen vacatures geanalyseerd. Daarnaast deed het College in samenwerking met onderzoeksbureau GFK een vignettenstudie. Het College vond in 40 tot 60.000 vacatures leeftijdsdiscriminatie. Het effect op werkzoekenden is groot: in de beslissing om te solliciteren weegt een leeftijdseis in een vacature zwaarder dan het salaris, de reistijd en het type contract bij elkaar.
Leeftijdsdiscriminatie: bij wet verboden
Artikel 3 van de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd (WGBL) verbiedt het om onderscheid naar leeftijd te maken op het gebied van werk. 7 WGBL verbiedt zowel directe als indirecte leeftijdsdiscriminatie. Wanneer in het onderscheid een cijfermatige verwijzing naar leeftijd wordt gemaakt (‘je bent maximaal 35 jaar’) of wanneer woorden als ‘jong’ en ‘oud’ wordt gebruikt is sprake van directe leeftijdsdiscriminatie, wanneer er naar een ‘schoolverlater’ wordt gevraagd kan er indirect sprake van discriminatie zijn.
Gesprekken met werkgevers
De afgelopen maanden is het College met de twaalf organisaties die verantwoordelijk zijn voor een 40% van de vacatures met leeftijdsdiscriminatie om de tafel gegaan. Met de onderzoeken wil het College aansporen om leeftijdsdiscriminatie in de arbeid aan te pakken. Niet alleen onder organisaties die vacatureteksten uitzetten, maar ook onder de politiek en het brede publiek. Een jonge kandidaat zoeken is nog te vanzelfsprekend en het benadelen van oudere sollicitanten is alom geaccepteerd. Dat moet anders.
De vacaturetekst is nog maar het begin
Leeftijdsdiscriminatie houdt niet op bij het plaatsen van vacatureteksten. Het strekt zich uit van de selectiefase tot aan de beëindiging van een contract. Om ook na de vacature op kwaliteit te selecteren en niet op basis van onderbuikgevoel, heeft het College een eigen training ontwikkelt: ‘Selecteren Zonder Vooroordelen’. De training heeft tot doel HRM-adviseurs te ondersteunen bij het organiseren van een discriminatie-vrije werving- en selectieprocedure. Op mensenrechten.nl/vacature-check kunnen werkgevers hun vacature op leeftijdsdiscriminatie checken. En dat blijkt nog vaak nodig.
Wat kan je doen?
Als je tijdens een sollicitatieprocedure te maken hebt gekregen met leeftijdsdiscriminatie, kun je meer dan je er alleen bij neer leggen. Als eerste kun je het aankaarten bij de werkgever. Je kunt hem erop wijzen dat je ongelijk wordt behandeld. Wellicht kunnen jullie samen tot een oplossing komen. Wellicht heeft het bedrijf een klachtenprocedure die je kunt bewandelen. Ook is het mogelijk de OR (ondernemingsraad) van de organisatie in te schakelen. Als je er dan toch samen niet uitkomt, zijn er nog een paar stappen die je kunt nemen. Je kunt bijvoorbeeld:
- juridisch advies inwinnen bij de vakbond of juridisch loket
- een advocaat inschakelen die gespecialiseerd is in arbeidsrecht
- wellicht kun je gebruik maken van je rechtsbijstandverzekering
- contact opnemen met het antidiscriminatiebureau (ADB). In elke regio zit wel een kantoor
- je klacht melden bij het Collega voor Rechten van de Mens
- de zaak voorleggen aan de rechter, als de klacht gegrond is kan de rechter je een schadevergoeding toewijzen
Geen mak schaap
Je ziet, ook als je boven de 50 bent, hoef je je nog steeds niet als een mak lam naar de slachtbank te laten brengen. Je bent nog lang niet uitgerangeerd! Met die enorme berg aan ervaring ben je wellicht wat duurder dan die jonge hond, maar ook heel waardevol voor een bedrijf. En onthoud, leeftijdsdiscriminatie is in dit land verboden.
Maar ja, als ze je echt niet willen hebben, kunnen ze ook eenvoudig een andere reden bedenken. En dan zit je toch echt nog steeds met lege handen.
Extra info
De 67+ arbeidsmarkt: Een wereld van mogelijkheden
Rapport Leeftijdsdiscriminatie: Gezocht jonge hond (pdf)
Online oplichting
Blogs over werk en carrière
Meer financiële blogs
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Bron: College voor de Rechten van de Mens
© afbeelding: 123rf.com
Leeftijdsdiscriminatie is dan wel bij de wet verboden. In de praktijk is er geen kruid tegen gewassen aangezien het niet te bewijzen is. Ik ben sinds mijn vijftigste al twee keer met een flexibel contract aan de praat gehouden. Nu heb ik een vaste baan omdat ik mijn eisen naar beneden geschroefd heb.
Het is geen kwestie van bewijzen, maar laat de werkgever maar aantonen dat het niet zo is.
De ABN-Amro heeft een bestuursrekening opgeheven onder een verhaal over niet-actieve rekeningen. De rekening is actief, zij het niet op wekelijkse basis. Ik ben 76 en zie dit als leeftijdsdiscriminatie: de rekeninghouder is op de leeftijd van dementie en/of sterft vandaag of morgen.
Na verscheidene hoopvolle sollicitaties met aansluitende afwijzingen(resp. uitnodigingen) op grond van ??????, heb ik niet alleen de indruk maar ook de bevestiging dat mijn leeftijd (64) een beslissende rol heeft gespeeld in de keuze van de werkgever. Hoe bewijs ik dit. Er bestaat dus een wet hier tegen . Gedeeltelijk uitvoering langs een eindeloos dure weg. Ga ik niet doen. Laat de werkgever bepalen dat het niet zo is. Uitstekende oplossing van Dhr. Vos
Meerdere keren hebben wij een auto gehuurd als we naar Spanje gingen bij SunnyCars, alles ALL-In. Ook toen ik 76 was en ook nu ik 79 ben. Ik betaalde de rekening van de reservering en ging naar Spanje. Daar werd ik geconfronteerd met het feit dat ik 75 euro bij moest betalen, omdat ik ouder was me naar Sunny Cars en natuurlijk ook andersom. Het stond in de voorwaarden, maar dan had men mij direct bij de reservering moeten wijzen op de toeslag en niet in Spanje. Ik heb een klacht ingediend.
Ik vind dit louter leeftijd discriminatie. Maar ja waar moet men zijn.
Leeftijdsdiscriminatie komt ook op andere manier voor: Ik vroeg per e-mail advies over een nieuw energiecontract bij ‘Besparen kan’. Dit adviesbureau zou telefonisch contact met mij opnemen.
Ik was blij dat ik binnen een week benaderd werd door een vriendelijke jonge medewerker van dit bureau. Hij controleerde postcode etc. en na een aaantal vragen zei ik dat ik 81 ben en blij was dat ik geholpen zou worden met een goed advies. Tot mijn grote verbazing kreeg ik toen te horen dat hij mij geen advies mocht geven omdat ik ouder dan 77 ben.
Nu voel ik mij in de steek gelaten en weet ik niet hoe ik dat moet oplossen. Het zou beleefd en doelmatig geweest zijn als er in de aanbieding van hulp gestaan had: Maar ouderen boven de 77 nemen we niet serieus, die zijn toch niet helemaal meer goed in hun hoofd.