Nu ik de zestig nader, betrap ik mezelf er steeds vaker op dat ik met een glimlach terugdenk aan de woorden en uitdrukkingen die we vroeger gebruikten. Tegelijkertijd luister ik soms vol verbazing naar de jongere generatie – de Gen Z – en hun totaal eigen taaltje. Hoe bijzonder is het eigenlijk, dat taal zo mooi meebeweegt met de tijd? Dat er een taal is van toen en nu. Van de swingende jaren ’60 tot het digitale tijdperk van nu: elke generatie drukt zich op haar eigen manier uit.
Woorden uit de jaren ’60, ’70 en ’80
De taal van de jaren ’80 was een bonte mix van technologische hoop, nuchterheid en af en toe een flinke scheut ironie.
- Te gek: Was iets echt fantastisch? Dan was het gewoon ’te gek’! Geen dubbele bodem, puur enthousiasme.
- Koekeloeren: Even gluren of om het hoekje kijken, maar dan op een gezelligere manier gezegd.
- Vet: Als iets bijzonder gaaf was – ‘Die nieuwe walkman is echt vet!’
- Boeiend: Vaak lekker sarcastisch gebruikt, als iets juist totaal niet interessant was.
- Kei-: Als versterker voor alles wat leuk of indrukwekkend was, zoals ‘keigaaf’ of ‘keileuk’.
- Blits: Superhip of opvallend.
- Snor: Als iets of iemand helemaal in orde was – ‘Dat zit wel snor.’
- Spetter: Iemand die er geweldig uitzag.
De sfeer was speels en creatief; we leefden in een tijd vol veranderingen, en dat hoorde je terug in ons taalgebruik.
De taal van Gen Z: Waar memes en TikToks de toon zetten
Springen we naar het nu, dan lijkt het soms alsof je een tolk nodig hebt om je (klein)kinderen te kunnen volgen. De Gen Z-generatie heeft een compleet eigen manier van communiceren, sterk beïnvloed door technologie en sociale media. Een paar woorden die je tegenwoordig veel hoort:
- Cringe: Als iets echt ontzettend ongemakkelijk is. (‘Die dansjes uit de jaren ’60? Cringe, oma!’)
- Flexen: Opscheppen of pronken met wat je hebt.
- Vibe: De sfeer of het gevoel rondom iets. (Ik moet toegeven: dit woord gebruik ik zelf ook weleens!)
- Mood: Als je je helemaal herkent in een situatie. (‘Ik ben zó moe.’ – ‘Mood.’)
- Slay: Geweldig zijn of iets fantastisch doen.
- Yeet: Met veel enthousiasme iets weggooien of roepen — lastig uit te leggen, maar je voelt het wel aan.
Zelf gebruik ik niet alles, maar ik heb bewondering voor hoe speels en creatief deze generatie omgaat met taal.
De kracht van taal door de jaren heen
Wat mij opvalt, is dat elke generatie haar eigen woorden gebruikt om zich te onderscheiden. Woorden zijn meer dan losse begrippen; ze dragen de sfeer en ziel van een tijdperk in zich.
De jaren ’80 bijvoorbeeld — dat was de tijd van economische groei, materialisme en technologische doorbraken. Van discotheken, videospelletjes en de eerste computers. De taal weerspiegelde die vooruitgang, maar bleef tegelijk lekker nuchter.
Gen Z legt meer nadruk op humor en persoonlijke expressie. Toch zie je iets dat altijd hetzelfde blijft: taal brengt mensen samen.
Laatst zei mijn buurmeisje ‘slay’ tegen me, en ik dacht eerst dat ze het over een draak had uit een sprookje. We hebben er samen vreselijk om gelachen. Toen ik haar uitlegde wat ’te gek’ betekende, vond ze dat trouwens ‘best wel een vibe’.
Hoe we elkaar kunnen blijven begrijpen
Voor ons, 50-plussers, kan het soms voelen alsof we een nieuwe taal moeten leren om met jongeren mee te kunnen praten. Maar misschien schuilt daar juist de schoonheid in. Elk gesprek waarin we elkaars woorden en uitdrukkingen ontdekken, brengt ons een stukje dichter bij elkaar. Of je nu iets ‘cringe’ noemt of ’te gek’, uiteindelijk gaat het om het gevoel erachter — de verhalen die we delen, de momenten die we beleven.
Extra info
Generatie Z
Prikkels
Hoe overleef je als ouders de Gen Z taal?
Bronvermelding
Tekst: Karin de Vroedt
© afbeelding: 123rf.com
